Prof. Dr. Melih Bozkurt
Boyun Fıtığı Cerrahisi: Ne Zaman Gerekir ve Nasıl Yapılır?
Boyun fıtığı, omurgadaki disklerin normal yerinden kayarak sinirler üzerinde baskı yapması sonucu ağrı, uyuşma ve zayıflama gibi şikayetlere yol açan bir durumdur. Boyun fıtığı, genellikle boyun omurlarındaki disklerin aşınması, yaşlanma veya travmalar sonucu meydana gelir. Boyun fıtığı cerrahisi, bu tür problemleri tedavi etmek amacıyla uygulanan bir müdahaledir ve özellikle diğer tedavi yöntemleriyle iyileşmeyen hastalar için gereklidir.
Bu yazıda, boyun fıtığı cerrahisi hakkında bilmeniz gereken her şeyi, ne zaman cerrahi müdahale gerektiğini, cerrahi sürecin nasıl gerçekleştiğini ve iyileşme sürecini anlatacağız.
Boyun Fıtığı Nedir?
Boynumuz, yedi omurdan (C1'den C7'ye kadar) oluşan bir yapıya sahiptir. Bu omurlar arasında diskler yer alır. Diskler, omurlar arasında yastık görevi görür, omurların birbirine sürtmesini engeller ve omurgaya esneklik kazandırır.
Boyun fıtığı, bir omur arasındaki disklerin (genellikle en fazla C5-C6 veya C6-C7 arasında) yerinden kayması veya dışarı çıkması sonucu, çevredeki sinirleri sıkıştırmasıdır. Bu durum, sinirlerde ağrı, uyuşma, güçsüzlük gibi belirtilere yol açabilir. Boyun fıtığının en yaygın belirtileri arasında şunlar yer alır:
Boyunda ve omuzlarda ağrı,
Kollar ve ellerde uyuşma veya karıncalanma hissi,
Kol gücünde zayıflama (özellikle fıtık sinirleri sıkıştırıyorsa),
Baş dönmesi veya denge problemleri,
Boynu hareket ettirirken artan ağrı.
Boyun Fıtığı Cerrahisi Ne Zaman Gerekir?
Boyun fıtığı çoğu zaman fiziksel terapi, ilaç tedavisi, sıcak-soğuk uygulamalar ve epidural steroid enjeksiyonları gibi konservatif yöntemlerle tedavi edilebilir. Ancak bazı durumlarda, cerrahi müdahale gerekebilir. Boyun fıtığı cerrahisine başvurulması gereken durumlar şunlardır:
Ağrı Kontrol Edilemiyorsa: Konservatif tedavi yöntemleri (ağrı kesiciler, fiziksel terapi, vs.) ile ağrı kontrol altına alınamıyorsa ve hastanın yaşam kalitesi düşüyorsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Sinir Hasarı Belirtileri: Kol veya elde kuvvet kaybı, ciddi uyuşma veya karıncalanma gibi belirtiler varsa ve bu durum sürekli hale geliyorsa, omurilik veya sinir köklerine baskı yapılmış olabilir. Bu durum, kalıcı sinir hasarını önlemek için cerrahi müdahale gerektirir.
Felç Riski: Eğer boyun fıtığı omuriliğe baskı yapıyorsa ve bu durum yürüme, denge kaybı veya felç gibi daha ciddi sorunlara yol açıyorsa, acil cerrahi müdahale gerekebilir.
Sürekli Ağrı ve Hareket Kısıtlılığı: Eğer hastada sürekli ağrı, boyun hareketlerinde kısıtlama veya başa çıkılamayan rahatsızlıklar varsa, cerrahi müdahale düşünülebilir.
Fıtık İlerlemesi: Konservatif tedaviye rağmen boyun fıtığının durumu kötüleşiyorsa, cerrahi müdahale bu ilerlemenin durdurulmasına yardımcı olabilir.
Boyun Fıtığı Cerrahisi Nasıl Yapılır?
Boyun fıtığı cerrahisi, genellikle minimal invaziv (az müdahaleli) tekniklerle yapılır. Cerrahinin türü, fıtığın büyüklüğüne, yerine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Boyun fıtığı cerrahisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:
1. Anterior Cervical Discectomy and Fusion (ACDF) – Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon:
Bu cerrahi yöntem, boyundaki fıtıklaşmış diskin çıkarılmasını ve omurların sabitlenmesini içerir.
Nasıl Yapılır?: Bu cerrahi işlemin adı "anterior" (ön) çünkü cerrah, hastanın boynunun ön tarafından bir kesi yapar. Fıtıklaşan disk çıkarıldıktan sonra, iki omur arasına kemik grefti veya yapay disk yerleştirilir. Bu işlem, omurların birbirine kaynamasına (füzyon) olanak sağlar ve omurganın stabilitesini artırır.
Avantajları: ACDF, boyun fıtığı tedavisinde en yaygın kullanılan cerrahi yöntemlerden biridir. Ağrıyı hızlı bir şekilde hafifletir ve uzun vadeli sonuçlar genellikle iyidir.
2. Cervical Artificial Disc Replacement (CADR) – Servikal Yapay Disk Değişimi:
Bu yöntem, diskin çıkarılmasının yanı sıra, doğal omurga hareketliliğini korumayı hedefler.
Nasıl Yapılır?: Fıtıklaşmış disk çıkarıldıktan sonra, yerine yapay bir disk yerleştirilir. Bu yapay disk, doğal disk işlevini görmeye çalışır ve omurganın hareketliliğini kaybetmeden fonksiyonlarını devam ettirmesine olanak tanır.
Avantajları: Bu yöntem, hastanın hareket kabiliyetini korur ve omurganın normal fonksiyonlarını daha az etkiler. Ancak, her hasta için uygun olmayabilir.
3. Posterior Cervical Laminoforaminotomy (PCLF) – Posterior Servikal Laminektomi ve Foraminotomi:
Bu cerrahi teknik, özellikle sinir köklerine baskı yapan disk veya kemiklerden kaynaklanan problemleri çözmek için kullanılır.
Nasıl Yapılır?: Cerrah, boynun arkasından (posterior) bir kesi yapar. Bu işlemde, sinire baskı yapan bölgedeki kemik veya fıtıklaşmış dokular temizlenir.
Avantajları: Bu yöntem, genellikle daha az invazivdir ve kas dokusu daha az zarar görür.
4. Minimal İnvaziv Cerrahi Yöntemler:
Son yıllarda, minimal invaziv cerrahi teknikler daha popüler hale gelmiştir. Bu yöntemde, cerrah daha küçük kesiler yapar ve özel aletlerle işlem gerçekleştirilir.
Nasıl Yapılır?: Boyundaki fıtıklaşmış disk küçük kesilerle çıkarılır ve gerekirse füzyon işlemi yapılır. Bu yöntem daha hızlı iyileşme süreleri ve daha az postoperatif ağrı sağlar.
Avantajları: Daha küçük kesilerle yapılan minimal invaziv cerrahi, iyileşme sürecini hızlandırır ve enfeksiyon, kanama gibi komplikasyon risklerini azaltır.
Boyun Fıtığı Cerrahisinin İyileşme Süreci
Boyun fıtığı cerrahisinden sonra iyileşme süreci hastanın genel sağlık durumuna, cerrahi tekniğe ve hastanın yaşına bağlı olarak değişir. Ancak genel olarak şu süreçler yaşanabilir:
Hastanede Kalış Süresi: Çoğu hasta, cerrahiden sonra bir veya iki gün hastanede kalır. Minimal invaziv cerrahi yöntemlerde hastalar genellikle aynı gün taburcu edilebilir.
İyileşme Süresi: İyileşme süreci hastanın cerrahi müdahaleye verdiği yanıta göre değişir, ancak genel olarak hastalar birkaç hafta içinde normal aktivitelere dönebilirler. Ağrı ve şişlik bir süre devam edebilir, ancak bunlar zamanla azalır.
Fiziksel Terapi: İyileşme sürecinde fiziksel terapi önerilebilir. Bu, boynun esnekliğini artırmak ve kasları güçlendirmek için önemlidir.
Sonuç Olarak
Boyun fıtığı cerrahisi, diğer tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı veya kalıcı sinir hasarını engellemek amacıyla tercih edilen etkili bir tedavi seçeneğidir. Cerrahi müdahaleyle fıtıklaşmış diskler çıkarılır, sinirler üzerindeki baskı ortadan kaldırılır ve omurganın stabilitesi sağlanır. Boyun fıtığı cerrahisi, çoğu hastada ağrıyı hızla azaltır ve yaşam kalitesini iyileştirir. Ancak cerrahi karar, bir uzmanın değerlendirmesiyle verilmelidir.
Sağlıklı günler dilerim!